Een boek is nog niet het verhaal dat er in te lezen valt. Ik heb weleens wat lessen filosofie gehad en heb er onder andere voorgaande van onthouden. Vast helemaal fout, maar dat komt dan omdat ik er eigenlijk geen zak van heb begrepen. Kom op zeg, ik was zestien/zeventien en verre van een studiebol. Afgelopen zaterdag stond ik echter in een spiksplinternieuwe separeercel van de nog te openen psychiatrische kliniek VU Ingeest en dacht het ineens te begrijpen. Ceci n’est pas une isoleercel.
Ik moet nog regelmatig aan ‘mijn eigen’ cel denken. Nachtmerries komen gelukkig niet vaak meer voor, maar dit was wel behoorlijk lang het geval. Dan kun je zeggen dat zoiets waarschijnlijk meer met mijn psychose op zich te maken moet hebben. Ik was gewoon knettergek. Alle controle over je waarnemingen verliezen is zo’n beetje het ergste wat je je niet voor kunt stellen, oké.
Maar alleen zijn in die ruimte van drie bij vier met een rubberen matras een kartonnen po en een deur zonder klink, maakt die ervaring wel stukken erger dan nodig is. Geloof me. Om het woord prikkelarm kan ik sindsdien alleen maar heel hard lachen of huilen. Alleen iemand die nooit iets soortgelijks heeft meegemaakt bedenkt zoiets.
Niks leidde me daar af van mijn wanen. Zonder menselijk contact kon ik alleen maar schreeuwen en met m’n hoofd zo hard mogelijk tegen de muren bonken. Pas toen ik mijn eigen urine op ging likken kreeg ik weer wat echte aandacht.
Het hoopgevende is dat mijn ervaring met het personeel op die IC-afdeling van een kliniek verder prima is. Daar kunnen verpleegkundigen op andere ziekenhuisafdelingen veel van leren. Stuk voor stuk doen deze mensen hun zware werk met een enorme gedrevenheid. Zo’n isoleercel hoort gewoon bij de cultuur waar ze deel van zijn uit gaan maken. Deze individuen kunnen er niets aan doen dat Nederland Europees kampioen patiënten in isoleercellen stoppen is. Er is behoorlijk veel tijd en energie voor nodig om te beseffen dat het echt ook anders kan.
Ik weet van Noorwegen bijvoorbeeld dat een psychotische patiënt alleen laten er verboden is. Ook familieleden en vrienden worden daar intensief bij betrokken. Ze binden nog liever iemand vast dan dat ze hem of haar alleen laten. Dat begrijp ik direct. Menselijkheid is wat je nodig hebt, ook als het lijkt of er geen contact mogelijk is. Vóóral dan natuurlijk.
In Nederland is er het streven om in 2018 van separeercellen verlost te zijn. Daarom ging ik ook bij die open dag kijken zaterdag, om de voortgang te checken. Ze noemen de kliniek ook wel de Nieuwe Valerius. En met veel recreatiemogelijkheden, altijd zichtbaar personeel en fantastische buitenplaatsen is het goddank ook een stuk moderner dan die bouwval aan het Valeriusplein. Die cellen deden echter niet erg nieuw aan. Het idee ervan is nog middeleeuws.
Voor 2018 moet er dus nog behoorlijk aan de mind set gewerkt worden. Toch was die ruimte met die stevige open deur die ik bezocht nog geen separeercel. Helemaal helder stond ik tussen wat muren met enkele mensen naar een metalen wc-pot te staren. Ongetwijfeld zal het binnenkort zijn functie gaan vervullen, hopelijk niet te lang. Hopelijk is een soortgelijke ruimte snel voor niemand meer de separeer.
Lees ook:Ik heb een gek te temmen
Lees ook:Jellinek: Zuidoost heeft afkickkliniek nodig
Lees ook:Die naakte man op het balkon is helemaal niet zo gek
Lees ook:Denken aan het Centraal Station tijdens het opruimen
Lees ook:KLM-toestel terug wegens slecht afgesloten deur