Slavernij is gisteren afgeschaft, in 1863, de tijd van mijn opa’s opa

Vandaag is het precies 150 jaar geleden dat de slavernij werd afgeschaft. In de Nederlandse overzeese gebieden dan. In Engeland (1834) en Frankrijk (1848) was dat al generaties daarvoor gebeurd. 1863. De tijd van mijn opa’s opa. Gisteren dus.

Onder druk van de Britten werd mensen bezitten voor Nederlanders dan ook maar verboden. Ach, het leverde toch al niet meer zoveel op. Daarbij kregen de eigenaren compensatie. 200 of 300 gulden per slaaf. In veel gevallen leverde dit plantages honderdduizenden guldens op. De slaven kregen natuurlijk niets en moesten noodgedwongen voor een loon op de plantage blijven. Wat moesten ze anders?

In de Volkskant van vandaag (1 juli 2013) staat een plattegrond van het Amsterdam van die tijd, met tientallen rode stippen verspreid over alle wijken van de stad om aan te geven waar de aandeelhouders van slaven woonden. Overal dus.

Hopelijk wordt het bewustzijn van ons verleden door de aandacht voor deze ‘viering’ nog wat groter. Een echt serieus excuus is vanuit de overheid nooit geboden. Hoe doe je dat ook?

Uiteraard is alles economie. Maar hoe zet je dit om in geld? Er is in ieder geval een moreel deel waar we niet omheen kunnen. Het droge feit dat daders gevolgen vaak minder voelen dan slachtoffers, hoe lang iets ook geleden is, maakt het niet makkelijker. Wie de daders zijn en wie de slachtoffers bevat als altijd natuurlijk een grijs gebied. Maar nazaten van slavenhandelaren en -eigenaren zullen eerder iets hebben van: ‘tja, het is nou eenmaal gebeurd, niets meer aan te doen, shit happens’. Terwijl nakomelingen van slaven de schofferingen vaak nog elke dag moeten voelen. Het evenwicht is zoek.   

Hoe dan ook, al die aandacht op deze historische dag is in ieder geval al een prima stapje naar meer bewustwording, lijkt me. Met goed en eerlijk achteromkijken werk je aan de toekomst. Het lijkt me dan ook dat serieuze excuses inmiddels onvermijdelijk zijn. In welke vorm dan ook. We komen niet meer weg met het noemen van een zwarte bladzijde, om die vervolgens direct om te slaan.

Een paar uur na dat ik dit schrijf houdt Lodewijk Asscher een toespraak in het Oosterpark waarin hij namens de regring “Diepe spijt en berouw” uitspreekt. Een goed gebaar. 

 

Lees ook:Dienstbode aan de Herengracht had 5/1890ste deel in 326 slaven
Lees ook:Spannende dag voor Noord-Zuidlijn, ‘gaap’
Lees ook:Overval op geldloper op Leidseplein
Lees ook:Politie krijgt al 70 tips over aanslag op gerechtsgebouw
Lees ook:De Amsterdam Fashion Week, voor mij een fascinerend mysterie